واشنگتن دی.سی. — پنتاگون در گزارش سالانهٔ گزارش قدرت نظامی چین 2025 (CMPR) که این هفته منتشر شد، پیامی روشن برای کاپیتول هیل فرستاده است: رقابت برای برتری هوایی دیگر یک مسابقهٔ تک‌نفره نیست. برای نخستین بار، وزارت دفاع ایالات متحده به‌طور رسمی پیشرفت سریع برنامه‌های جنگندهٔ نسل ششم چین را به‌رسمیت شناخته و به آزمایش‌های پروازی موفقیت‌آمیز چندین نمونهٔ اولیهٔ رادارگریز «بدون دُم» جدید اشاره کرده است.

براساس این گزارش، نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق (PLAAF) با سرعتی «نگران‌کننده» در حال کم کردن فاصلهٔ فناورانه با ایالات متحده است و با بهره‌گیری از مهندسی دیجیتال و نمونه‌سازی سریع از موانع سنتی توسعه عبور می‌کند.

{{AD}}

ظهور رادارگریزهای بدون دُم

ارزیابی ۲۰۲۵ دو برنامهٔ اصلی هواپیما را برجسته می‌کند که تحلیل‌گران به‌طور موقت آن‌ها را Chengdu J-36 و Shenyang J-50 نامیده‌اند. هر دو هواپیما نشان‌دهندهٔ فاصله‌ای بنیادین از طراحی‌های کنونی نسل پنجم مانند J-20 یا آمریکایی F-35 هستند.

ویژگی شاخص این جنگنده‌های جدید، پیکربندی بدون‌دُم و بال‌پروازیِ آن‌هاست. با حذف سکان‌های عمودی و افقی، مهندسان چینی در پی دستیابی به موارد زیر هستند:

پنهان‌کاری چندجهتی: طراحی‌های بدون‌دُم از پهلو و از عقب به‌طور قابل‌توجهی برای رادار سخت‌تر قابل‌کشف هستند.

بهره‌وری فوق‌العاده: کاهش مقاومت هوا اجازهٔ انجام مأموریت‌های «فوق‌العاده دوربرد» را می‌دهد، که برای عملیات در عمق اقیانوس آرام ضروری است.

عملکرد در ارتفاع بالا: این جنگنده‌ها برای عملیات در «هوای رقیق» لایه‌های بالایی جو طراحی شده‌اند، جایی که سطوح کنترلی سنتی کارایی خود را از دست می‌دهند.

رویکرد «سامانه‌ای از سامانه‌ها»

پنتاگون هشدار می‌دهد که چین تنها در حال ساخت یک هواپیما نیست، بلکه یک «خانواده از سامانه‌ها» را شکل می‌دهد. درست مانند برنامهٔ Next Generation Air Dominance (NGAD) نیروی هوایی ایالات متحده، تلاش‌های نسل ششم چین ترکیبی از موارد زیر را دربر می‌گیرد:

Collaborative Combat Aircraft (CCA): پهپادهای با عملکرد بالا و «بال‌وفادار» که در کنار جنگندهٔ خلبان‌دار پرواز می‌کنند.

Artificial Intelligence: تلفیق حسگرها مبتنی بر هوش مصنوعی که داده‌های میدان نبرد را سریع‌تر از واکنش خلبان انسان پردازش می‌کند.

Directed Energy Weapons: گزارش به پژوهش در مورد سامانه‌های سلاح نزدیک‌برد (CIWS) مبتنی بر لیزر برای دفاع موشکی اشاره می‌کند.

{{AD}}

رقابت: آمریکایی F-47 در برابر چینی J-36

انتشار این گزارش هم‌زمان است با اعطای قرارداد نسل ششم نیروی هوایی ایالات متحده به Boeing برای F-47. با این وجود، کارشناسان صنعتی به احتمال «دورزدن» جدول زمانی اشاره می‌کنند. در حالی که انتظار نمی‌رود F-47 تا 2028 پرواز کند، نمونه‌های اولیهٔ J-36 و J-50 چین در طول 2024 و 2025 در آزمایش‌های پروازی مشاهده شده‌اند.

«جمهوری خلق چین توانایی قابل‌توجهی در پیشی‌گرفتن از صنعت غرب نشان داده است. آن‌ها از مفاهیم CAD به نمونه‌های اولیهٔ پروازی در بخشی از زمانی که معمولاً در چرخهٔ تدارکاتی ایالات متحده می‌بینیم، منتقل شدند.» گزیده‌ای از جلسهٔ توجیهی یک تحلیل‌گر دفاعی.

{{REC}}

حقایق کلیدی: دستاوردهای نسل ششم چین

سه موتور؟ گفته می‌شود یک نمونهٔ اولیهٔ Chengdu دارای پیکربندی سه‌موتورهٔ منحصربه‌فردی است که ممکن است از یک موتور مرکزی تخصصی برای «سوپرکروز» با سرعت بالا و تولید انرژی برای سلاح‌های لیزری استفاده کند.

محفظه‌های سلاح عظیم: تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد این هواپیماها محفظه‌های داخلی به‌طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر از J-20 دارند و قادر به حمل PL-17، یک موشک هوا به هوا با برد 500km بسیار دوربرد، هستند.

تاریخ هدف 2035: در حالی که پنتاگون رسماً 2035 را برای «ظرفیت عملیاتی اولیه» فهرست کرده است، سرعت بالای آزمایش‌های پروازی نشان می‌دهد که PLAAF ممکن است تعداد محدودی از این جنگنده‌ها را به‌زودی و حتی از 2030 وارد خدمت کند.

سه‌گانهٔ بدون‌دُم: تا اوت 2025، دست‌کم سه نمونهٔ اولیهٔ رادارگریز متمایز بدون‌دُم در نشت‌های شبکه‌های اجتماعی از تأسیسات Chengdu و Shenyang شناسایی شده‌اند.

{{AD}}

نتیجه‌گیری

گزارش CMPR 2025 یک زنگ هشداری برای برنامه‌ریزان غربی است. همان‌طور که چین از «کپی‌کردن» به «نوآوری» منتقل می‌شود، برتری فناورانه‌ای که مدت‌ها در اختیار نیروی هوایی ایالات متحده بود، اکنون توسط ناوگانی که رادارگریزتر، دوربردتر و فزاینده خودمختار است به چالش کشیده می‌شود.