Cuộc đua đưa các drone 'lính cánh trung thành' tự hành vào hoạt động đang tăng tốc mạnh khi năm 2026 đến gần, với Không quân Hoa Kỳ sắp đưa ra các quyết định sản xuất then chốt, Úc trình diễn khả năng chiến đấu với vũ khí thật, và các chương trình đối thủ ở châu Âu và châu Á nhanh chóng trưởng thành.

Không quân Mỹ nhắm quyết định sản xuất vào năm tài khóa 2026

Không quân Hoa Kỳ (USAF) đang trên lộ trình đưa ra một quyết định sản xuất cạnh tranh cho giai đoạn đầu tiên của chương trình Collaborative Combat Aircraft (CCA) trong năm tài khóa 2026, với kế hoạch triển khai khả năng hoạt động đầy đủ trước cuối thập kỷ.

Sau những chuyến bay đầu tiên thành công của cả hai nguyên mẫu Increment 1 vào năm 2025, lực lượng này giờ đã tiến thêm một bước gần hơn tới quyết định sản xuất cuối cùng.

YFQ-42A của General Atomics và YFQ-44A của Anduril Industries đều đã chuyển sang giai đoạn thử nghiệm bay, thu được dữ liệu hiệu suất quan trọng.

F-22 Raptor sẽ là nền tảng hoạt động đầu tiên điều khiển các CCA, với các hệ thống điều khiển dựa trên máy tính bảng mới dự kiến được lắp đặt bắt đầu từ Năm Tài Khóa 2026.

Sáng kiến trị giá $15 million này sẽ nâng cấp những Raptor được bố trí cho nhiệm vụ chiến đấu để đóng vai trò là bộ điều khiển trên không cho các hệ thống tự hành.

Bộ trưởng Không quân Frank Kendall dự kiến sẽ đặt mua hơn 100 CCA trong năm năm tới như một phần của Increment 1, với mục tiêu cuối cùng là một đội bay vượt quá 1,000 máy bay được ghép đôi với F-22s, F-35s, tương lai Next Generation Air Dominance (NGAD) và các nền tảng chiến lược.

{{AD}}

Úc đạt dấu mốc chiến đấu lịch sử

Chương trình MQ-28 Ghost Bat của Úc đã tạo nên một cột mốc quan trọng vào tháng 12 năm 2025, trở thành máy bay tự hành đầu tiên thực hiện một cuộc tấn công bằng vũ khí không đối không với tên lửa AIM-120.

The engagement saw the MQ-28 working together with a Boeing E-7 Wedgetail and F/A-18F Super Hornet to engage an aerial target, with the drone receiving authorisation from the E-7A before successfully destroying the target.

Việc phát triển khả năng không đối không chỉ mất khoảng hơn tám tháng, bắt đầu từ quyết định tại Triển lãm Hàng không Avalon vào tháng 3.

Trong suốt chuyến bay, điều khiển chỉ đưa ra bốn lệnh chính: cất cánh, thực hiện tuần tra không chiến, cam kết chặn đánh, và cho phép vũ khí hóa và khai hỏa.

Sau thành công này, Canberra đã phê duyệt một đợt tài trợ thứ ba trị giá AUS $754 million cho bảy drone bổ sung, gồm sáu chiếc Block 2 và chiếc Block 3 đầu tiên, nhằm hỗ trợ năng lực hoạt động vào năm 2028.

Biến thể Block 3 dự kiến sẽ có một khoang vũ khí nội bộ để duy trì đặc tính tàng hình.

{{AD}}

Các chương trình châu Âu đang điều hướng những phức tạp

Khung cảnh 'lính cánh trung thành' ở châu Âu vẫn còn rời rạc nhưng ngày càng sôi động khi tiến tới năm 2026.

Airbus của Đức và Saab của Thụy Điển đang đàm phán để phát triển một drone 'lính cánh trung thành' tiên tiến cho Eurofighter Typhoon và Gripen, tách biệt với chương trình Future Combat Air System (FCAS) Franco-Đức-Tây Ban Nha đang gặp khó khăn.

BAE Systems xác nhận kế hoạch bay thử một mô hình trình diễn Autonomous Collaborative Platform vào năm 2026 để hỗ trợ Chương trình Global Combat Air Programme (GCAP) giữa Vương quốc Anh-Italy-Nhật Bản, mặc dù các yêu cầu nền tảng cụ thể vẫn đang được đánh giá.

Mitsubishi Heavy Industries của Nhật Bản đã tiết lộ hai ý tưởng CCA tại Japan International Aerospace Exhibition 2024, gồm một thiết kế giống tên lửa mang tên Affordable Rapid Prototype Missile Drone Concept 20X và một UAV tác chiến hiệu năng cao, thể hiện cam kết của Tokyo đối với hợp tác giữa máy bay có người lái và không người lái cho GCAP.

Sân khấu châu Âu đối mặt với sự bất định khi một số quan sát viên hiện coi FCAS về cơ bản đã chấm dứt, với khả năng Đức chuyển hướng sang GCAP hoặc phát triển 'lính cánh trung thành' độc lập.

{{REC}}

Sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc làm tăng mức độ cạnh tranh

Việc Trung Quốc đồng thời phát triển nhiều nền tảng thế hệ sáu cùng các hệ thống 'lính cánh trung thành' hỗ trợ đã đẩy nhanh rõ rệt cuộc cạnh tranh toàn cầu.

Một nguyên mẫu J-36 thứ ba được quan sát bay vào ngày 25 tháng 12 năm 2025, mang các cải tiến tập trung vào endurance, quản lý nhiệt và tích hợp hợp tác người-máy.

Ảnh vệ tinh tháng 6 năm 2025 của căn cứ Yangfang gần Bắc Kinh cho thấy một loạt máy bay không người lái đa dạng, bao gồm năm mẫu thiết kế không đuôi chưa từng được xác định trước đây, gợi ý việc sắp công bố các khả năng 'lính cánh trung thành' mới.

Chiến đấu cơ tàng hình hai chỗ ngồi J-20S của Trung Quốc có khả năng đã bước vào biên chế hoạt động của PLAAF, với thân máy bay được thiết kế lại để chứa thành viên tổ lái thứ hai chịu trách nhiệm điều khiển các drone 'lính cánh trung thành'.

Điều này thể hiện sự chuyển dịch hướng tới sức mạnh không quân có thể mở rộng và phân tán, dựa trên hợp tác người-máy và bầy drone.

Đọc thêm: Các nguyên mẫu tiêm kích thế hệ 6 'không đuôi' của Trung Quốc

Quân đội Mỹ tham gia cuộc đua

Nhánh hàng không của Quân đội Mỹ đã làm việc cùng ngành công nghiệp và các cơ quan thành phần tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương và châu Âu để phát triển yêu cầu cho một chương trình drone 'lính cánh trung thành' tương lai, với các cuộc thí nghiệm dự kiến vào đầu năm 2026.

Bất kỳ CCA nào của Quân đội cũng có khả năng mang các tác nhân/phương tiện phóng, mở rộng tầm tác chiến vào các môi trường rủi ro cao hơn và cho phép các đội hợp tác người-không người lái thực hiện các chiến thuật phức tạp và linh hoạt.

{{AD}}

Cạnh tranh trong ngành ngày càng gia tăng

Bên cạnh các nhà thầu chính đã được lựa chọn, bối cảnh cạnh tranh vẫn tiếp tục tiến hóa.

Northrop Grumman đã công bố Project Talon vào tháng 12 năm 2025, với cấu trúc hoàn toàn bằng composite nhẹ hơn 1,000 pounds và có 50 per cent ít chi tiết hơn so với phiên bản CCA Increment 1 của họ.

Skunk Works của Lockheed Martin thông báo drone tác chiến tàng hình Vectis, với chuyến bay đầu tiên dự kiến vào năm 2027, trong khi General Atomics cho biết drone Longshot dưới hợp đồng DARPA có thể phù hợp với yêu cầu của Increment 2.

{{AD}}

2026: Năm quyết định

Sự hội tụ của các quyết định sản xuất của Mỹ, các chuyến bay trình diễn ở châu Âu, tiếp tục thử nghiệm vận hành của Úc và khả năng công bố của Trung Quốc khiến năm 2026 trở thành một năm bước ngoặt đối với các Collaborative Combat Aircraft.

Những chương trình chứng minh được tính khả thi khi hoạt động, chi phí phải chăng và khả năng hợp tác người-máy hiệu quả có khả năng định hình không chiến trong nhiều thập kỷ tới.

Chương trình CCA sẽ chi tiêu nhiều hơn trong hai năm đầu tiên so với sáu dự án tiền thân cộng lại đã chi trong thập kỷ qua, nhấn mạnh mức độ ưu tiên chiến lược được giao cho khả năng này bởi các lực lượng không quân phương Tây tìm kiếm quy mô với chi phí hợp lý để đối phó với các đối thủ tương đương.

Theo một quan chức cấp cao của Không quân Hoa Kỳ (USAF), việc chuyển từ khái niệm sang bay trong thời gian kỷ lục cho thấy lực lượng có thể cung cấp năng lực chiến đấu nhanh chóng khi các rào cản được gỡ bỏ và nỗ lực được điều chỉnh theo nhu cầu của người chiến đấu.

Câu hỏi bây giờ là liệu sản xuất, tích hợp và việc sử dụng vận hành có thể duy trì đà đó xuyên suốt năm 2026 và những năm tiếp theo hay không.